Ιστορικό Σχολείου

Η λειτουργία του Γενικού Λυκείου Σπηλίου εμφανίζεται το σχολικό έτος 1977-78, με το Νόμο 309/76 που χωρίστηκε το Εξατάξιο Γυμνάσιο, σε Γυμνάσιο με τις τρεις μικρές τάξεις και σε Λύκειο με τις τρεις μεγαλύτερες τάξεις και έγιναν έτσι δύο σχολεία ανεξάρτητα.

Το σχολικό έτος 1963-64 άρχισαν να λειτουργούν οι πρώτες τάξεις του Μικτού Εξαταξίου Γυμνασίου στο Σπήλι, του Δήμου Αγίου Βασιλείου, σαν παράρτημα του 1ου Γυμνασίου Αρρένων Ρεθύμνου. Για τη λειτουργία των τάξεων επειδή δεν υπήρχε χώρος κατάλληλος, νοικιάζονταν κάποια κτήρια στα οποία με διάφορες παρεμβάσεις, μετατρέπονταν σε αίθουσες διδασκαλίας. Αυτές ανήκαν στους:

1. κ. Δημήτριο Λουλούδη, όπου σήμερα στεγάζεται το Συμβολαιογραφείο Σπηλίου και στον επάνω όροφο όπου διαμένει σήμερα ο ίδιος, μια αίθουσα διδασκαλίας και τα γραφεία των καθηγητών και
2. Το ισόγειο της οικίας του Κων/ντίνου Τζανακάκη, όπου στεγάζεται σήμερα το κομμωτήριο και το λογιστικό γραφείο της ίδιας οικογένειας. Σύμφωνα με εξακριβωμένες πληροφορίες το ενοίκιο πληρώνονταν από τον αείμνηστο Παύλο Βαρδινογιάννη προσωπικά.

   Αυτό προκύπτει και από το γεγονός, ότι στα έξοδα της Σχολικής Εφορίας δεν υπάρχει καμιά καταχώρηση για την πληρωμή ενοικίου. Μάλιστα όπως πληροφορήθηκα είχε στείλει ο ίδιος εμπειρογνώμονα Μηχανικό, προκειμένου να ελέγξει σε κυβικά μέτρα αέρα την κάθε αίθουσα διδασκαλίας για να γίνει η αντίστοιχη πληρωμή του ενοικίου. Με αυτό τον τρόπο ήθελε να αποζημιώσει όσο μπορούσε καλύτερα εκείνους που διέθεσαν τα σπίτια τους, για να στεγάσουν το καινούριο Σχολείο, που ήταν και δικιά του επιθυμία.  Έτσι για τον κ. Λουλούδη Δημήτριο καταβάλλονταν για κάθε μήνα 1000 δραχμές και για τον Τζανακάκη Κωνσταντίνο 300 δραχμές.    Οι πρώτοι εκπαιδευτικοί που δίδαξαν ήταν: ο κ. Μιχάλης Σκούλικας που ήταν Διεθυντής , ο κ.Δημήτριος Σαλβαράκης του Στυλιανού και η κ. Στάμου Ευαγγελία του Αθανασίου, όπως φαίνεται στο βιβλίο Πράξεων του Συλλόγου των καθηγητών. Βέβαια την ίδια πάντα Σχολική χρονιά θα έρχονταν και άλλοι καθηγητές από το Ρέθυμνο προφανώς, αλλά τα ονόματά τους δεν φαίνονται πουθενά. Οι μαθητές που πέτυχαν στις εξετάσεις από το Δημοτικό Σχολείο στο Γυμνάσιο και που μεταγράφηκαν από τα Σχολεία της πόλης του Ρεθύμνου,  συνολικά  ήταν: Για την Πρώτη Τάξη 72, για τη Δεύτερη Τάξη 26 και για την Τρίτη Τάξη 19, όπου οι περισσότεροι απ’ αυτούς έμεναν στο Σπήλι και νοίκιαζαν δωμάτια.

Η πρώτη Πράξη του Συλλόγου των καθηγητών έγινε στις 12 Οκτωβρίου του 1963 και αναφέρεται στη συγκρότηση της Σχολικής Εφορίας, όπου ορίζονται με την υπ’ αριθμ.26353/ 4-10-1963 Απόφαση της Νομαρχίας Ρεθύμνου οι παρακάτω: 1) Μητροπολίτης Λάμπης και Σφακίων Κυρός Ισίδωρος Ρουσοχατζάκης, Πρόεδρος, 2) Βαβουράκης Κων/ντίνος, Συμβολαιογράφος Σπηλίου, Ταμίας και 3) Σκούλικας Μιχαήλ Διευθυντής του Σχολείου, Γραμματέας.

Παράλληλα γίνονταν και οι απαραίτητες ενέργειες ώστε να εξευρεθεί οικόπεδο ώστε να ανεγερθεί κτίριο που να πληροί τις ανάγκες των μαθητών του Σχολείου. Εδώ θα πρέπει να αναφερθεί ο πόθος για την ανέγερση του Σχολείου, του αείμνηστου Μητροπολίτη Λάμπης και Σφακίων Κυρού Ισιδώρου Ρουσοχατζάκη, που οι  πρωτοβουλίες  ανήκαν εξ’ ολοκλήρου σ’ αυτόν. Έχει επικρατήσει  δε να λέγεται και σήμερα από πολλούς , ότι  όποια πόρτα και αν χτύπαγε ήταν πάντα ανοιχτή γι’ αυτόν. Ο χώρος επιλέγεται γρήγορα που δεν ήταν άλλος από το Νεκροταφείο του Χωριού, γύρω από τον ήδη υπάρχοντα Ναό του Αγίου Γεωργίου. Το Νεκροταφείο του χωριού ξεκίνησε να μεταφέρεται δίπλα  στον πρόσφατα κατασκευασμένο Ναό του Αγίου Κωνσταντίνου και ο πρώτος τάφος που μεταφέρθηκε ήταν του αειμνήστου προκατόχου του, Μητροπολίτου Λάμπης και Σφακίων Κυρού Ευμενίου Φανουργάκη, για να παρακινηθούν όλοι οι κάτοικοι και να μην επιτρέψει σε κανένα να του αμφισβητήσει, αυτήν του την πρωτοβουλία. Στη συνέχεια αγοράστηκαν και τα γύρω οικόπεδα που ανήκαν, στους: 1) Μαρία Γ. Σαββάκη και 2) Στεφανία Ν. Τζανακάκη σε ντόπιους κατοίκους του χωριού και μαζί με τον ήδη υπάρχοντα χώρο του Νεκροταφείου, συγκεντρώθηκε οικόπεδο 4.281,75 τ.μ.

Εδώ θα πρέπει να αναφερθεί και η δωρεάν παραχώρηση οικοπέδου ενός περίπου στρέμματος, που ανήκε στον Ιερέα του χωριού Μενέλαο Σαββάκη, όπως σημειώνεται στην υπ’ αριθ. 7/2η Ιουλίου 1964 Πράξη της Σχολικής Εφορίας του Σχολείου. Όπως επίσης εδώ θα πρέπει να αναφέρομε ότι για την αγορά των οικοπέδων χρησιμοποιήθηκαν τα χρήματα που είχαν στείλει από την Αμερική οι ντόπιοι μετανάστες Περικλής Γ. Λουλούδης και η σύζυγός του Άννα και ο αδελφός τους Μανέλης Γ. Λουλούδης.

Τα χρήματα που είχαν στείλει πριν από μερικά χρόνια γι’ αυτό το σκοπό και που ανέρχονταν στις 90.000 χιλιάδες δραχμές, μέχρις ότου χρησιμοποιηθούν, έγιναν περίπου 100.000 χιλιάδες δραχμές με τους τόκους, όπως προκύπτει με την υπ’ αριθ. 6/1η Ιουλίου 1964 Πράξη της Σχολικής Εφορίας του Σχολείου και έτσι αποτέλεσαν την αρχή  για τα πρώτα έξοδα του μεγάλου αυτού έργου. Γι’ αυτές τους τις ενέργειες τα ονόματα τους είναι χαραγμένα σε μαρμάρινη επιγραφή και αποτελούν τους Μεγάλους Ευεργέτες για την ανέγερση του Σχολείου. Επίσης στην ίδια μαρμάρινη επιγραφή υπάρχει και το όνομα του επιβλέποντα το έργο  Μηχανικού Άγγελου Γ. Τσαχάκη, ο οποίος δωρεάν προσέφερε τις υπηρεσίες του, αφού στα έξοδα της Σχολικής Εφορίας δεν υπάρχει καμιά καταχώρηση για πληρωμή του Μηχανικού.   Αυτή η επιγραφή είναι τοποθετημένη, όπως μπαίνουμε στην είσοδο του Σχολείου αριστερά.  Στη συνέχεια κινήθηκαν οι διαδικασίες προς τον Οργανισμό Σχολικών Κτιρίων, όπου με την 162 συνεδρίαση του στις 14-7-1964 κάνει αποδεκτές τις δωρεές για το συνολικό οικόπεδο και δίδει την έγκριση του για την ανέγερση του κτιρίου , χρηματοδοτώντας συγχρόνως με 1.450.000 δραχμές, όπως προκύπτει από την υπ’ αριθ. 4/24 Ιουνίου 1964 Πράξη της Σχολικής Εφορίας. Έτσι η έναρξη των εργασιών για την ανέγερση του κτιρίου ξεκινά αμέσως, σύμφωνα με την υπ’ αριθ. 8/ 14 Αυγούστου 1964 πράξη της Σχολικής Εφορίας.

Οι εργασίες για την ανέγερση του κτιρίου τελείωσαν το Σχολικό έτος 1965-66 και τούτο γιατί στο επόμενο Σχολικό Έτος 1966-67 εμφανίζεται να λειτουργεί πλήρες και ανεξάρτητο με όλες τις Τάξεις, σαν Μικτό Εξατάξιο Γυμνάσιο Σπηλίου στο καινούριο πλέον κτίριο. Το ίδιο δε Σχολικό Έτος 1966-67 ιδρύεται στο χωριό Μέλαμπες του Δήμου Αγίου Βασιλείου Τριτάξιο Γυμνάσιο, που λειτουργούσε σαν παράρτημα του Μικτού Εξαταξίου Γυμνασίου Σπηλίου. Όμως με το υπ’ αριθ. Φ.Ε.Κ. 49/14-4-72  λειτούργησε σαν ανεξάρτητο, από το Σχολικό Έτος 1972-73.

 Έτσι άρχισε να προσφέρει την πολύτιμη μόρφωση στους μαθητές του τόπου μας, που για κείνη την περίοδο η κάθε Τάξη λειτουργούσε με περισσότερα από δυο  τμήματα και ο συνολικός αριθμός των μαθητών ξεπερνούσε τους 300, φτάνοντας κάποια Σχολικά Έτη και τους 350.
   Όμως ένα απρόοπτο και δυσβάστακτο γεγονός στάθηκε αφορμή και εμπόδιο στην ομαλή του λειτουργία. Ήταν το 1972 το μήνα Μάϊο που τα Σχολεία πραγματοποιούν ημερήσιες και πολυήμερες εκδρομές. Οι δύο μεγάλες τάξεις η Ε΄ και ΣΤ΄ πραγματοποίησαν την πολυήμερη εκδρομή τους, εκτός Κρήτης. Οι υπόλοιπες τάξεις προγραμμάτισαν την ημερήσια εκδρομή τους στο Νομό Χανίων και επισκέφτηκαν τη Γεωργιούπολη. Ξεκίνησαν το πρωί της 4ης Μαΐου 1972 και μόλις έφθασαν τα παιδιά στον τόπο προορισμού των, σκόρπισαν σε όλη  την έκταση της περιοχής, σχηματίζοντας τις συνηθισμένες παρέες, άλλα χορεύοντας, άλλα παίζοντας μπάλα και άλλα καμάρωναν τη θάλασσα που πολλά απ’ αυτά για πρώτη φορά αντίκριζαν. Οι ντόπιοι ψαράδες που βρίσκονταν στο μώλο του λιμανιού και ετοίμαζαν τα δίχτυα και τα παραγάδια τους, δαιμονικά επηρεαζόμενοι σκέφτονταν με πιο τρόπο να εκμεταλλευτούν τους μαθητές. Πρότειναν λοιπόν σε κάποια παιδιά να τους κάνουν βόλτα στη θάλασσα με τα αλιευτικά τους σκάφη έναντι κάποιας αμοιβής, αφαιρώντας τους έτσι το λιγοστό χαρτζιλίκι που είχαν μαζί τους. Είδαν ότι η πρώτη βόλτα τους έφερε κάποιο κέρδος και σκέφτηκαν να βάζουν στο σκάφος όσο περισσότερα παιδιά μπορούν, για να έχουν μεγαλύτερο  κέρδος. Έτσι το μοιραίο δεν άργησε να φανεί. Γύρισε το σκάφος και έβαλε όλα τα παιδιά από κάτω και τα  περισσότερα μπέρδεψαν στα δίχτυα. Εικοσιένα αθώα κορίτσια ο φριχτός απολογισμός. Από την Πρώτη Τάξη: Αικατερίνη, Χρυσή, Μαργαρίτα, Θεοδοσία, Ολυμπία, Μαρία, Μαρία και Αμαλία. Από τη Δεύτερη Τάξη: Αιμιλία, Αικατερίνη, Ιωάννα, Άννα, Ελένη, Αικατερίνη, Ειρήνη και Μαρία. Από την Τρίτη Τάξη: Ευαγγελία, Αικατερίνη, Άννα, Βάσω και Γαρυφαλλιά. ( Τα ονόματα είναι γραμμένα στο  Γενικό έλεγχο της ίδιας Σχολικής Χρονιάς). Η παραλία γέμισε από τα αγνά  νεανικά  κορμάκια  τους. Το γεγονός έπεσε σαν βόμβα σε όλους τους γονείς, που σαν τρελοί έτρεχαν στο Νοσοκομείο Ρεθύμνου που εκεί μεταφέρθηκαν τα παιδιά τους, να μάθουν το μαντάτο. Τα χωριά της Επαρχίας βυθίστηκαν στο βαρύ πένθος. Οι συνοδοί καθηγητές τους δεν μπορούσαν να συνέλθουν από το γεγονός, όπως και το Σχολείο  δε μπόρεσε ποτέ να το ξεπεράσει. Όλοι δεν πίστευαν στα μάτια τους, γι’ αυτό που τους είχε συμβεί.
     Μετά από ένα τέτοιο περιστατικό το Σχολείο συνέχισε τη  λειτουργία του , αντιμετώπιζε όμως κάποιες  αυτονόητες δυσκολίες. 

Το Σχολικό Έτος 1977-78 που χωρίστηκε το Εξατάξιο Γυμνάσιο, άρχισε να λειτουργεί αυτόνομο, σαν Γενικό Λύκειο Σπηλίου.

Την ίδια στιγμή όμως κινήθηκαν και οι διαδικασίες, για την ανέγερση καινούριου κτιρίου, του Γυμνασίου Σπηλίου. Έτσι το Σχολικό Έτος 1979-80 το Γυμνάσιο Σπηλίου, εγκαταστάθηκε στο δικό του κτίριο, όπως είναι  σήμερα.

Για τα επόμενα Σχολικά Έτη το Σχολείο βρήκε το ρυθμό του και ανταποκρίνονταν με συνέπεια στη βαριά αποστολή του. 
   Το Σχολικό Έτος 1987-88 δημιουργήθηκαν και προστέθηκαν δίπλα ακριβώς στο αμφιθέατρο εξωτερικά δυο αίθουσες. Η πρωτοβουλία ανήκε στην Διευθύντρια του Σχολείου κ. Τσάκωνα Καλλιόπη, όπου με δικές της ενέργειες κατάφερε να μεταφερθεί η προσωπική βιβλιοθήκη στη μνήμη του αείμνηστου «Παντελή Πρεβελάκη» από την κ. Άννα Σικελιανού.

Το ισόγειο  χρησιμοποιείται σαν δανειστική βιβλιοθήκη και οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να δανείζονται τα βιβλία, που επιθυμούν. Πάνω ακριβώς βρίσκεται το Χημείο του Σχολείου, το οποίο σήμερα δε χρησιμοποιείται, γιατί υπάρχει η αίθουσα των Φυσικών Επιστημών πλήρως επανδρωμένη μέσα στο χώρο του Σχολείου.

Τέλος το Έτος 2007 κατασκευάστηκε καινούριο κτίριο, αφαιρώντας μεγάλο τμήμα της αυλής, προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες του Νηπιαγωγείου Σπηλίου. Η πρωτοβουλία ανήκε στο Δήμο Λάμπης, παρά τις αντιρρήσεις των Διευθυντών και των Συλλόγων των Καθηγητών και των δυο Σχολείων. Οι αντιρρήσεις που προτάθηκαν ήταν, ότι οι ηλικίες των μεγάλων παιδιών δεν είναι δυνατόν να συνυπάρξουν, με τα παιδιά αυτής της ηλικίας.  Με το επιχείρημα, ότι οι περιουσίες των Σχολείων ανήκουν εξ’ ολοκλήρου  στη δικαιοδοσία των Δήμων, διαμόρφωσαν τους χώρους και έφτιαξαν το Νηπιαγωγείο.
   Έτσι από το 1977-78 σαν ανεξάρτητο Γενικό Λύκειο Σπηλίου άρχισε να προσφέρει, ό,τι καλύτερο στη μόρφωση των μαθητών της πρώην Επαρχίας Αγίου Βασιλείου. Ξεχωριστή δε προσπάθεια καταβάλλονταν στους μαθητές της Τρίτης Τάξης του Σχολείου, που πάντα δοκιμάζονταν και δοκιμάζονται στις Πανελλήνιες Εξετάσεις. Φρόντιζε και φροντίζει οι μαθητές της τελευταίας τάξης να εμπεδώνουν καλύτερα την Ύλη των μαθημάτων που εξετάζονται Πανελλαδικά, για να έχουν μεγαλύτερη επιτυχία. Είχε και έχει σαν αρχή, την όποια επιτυχία των μαθητών του Σχολείου να την συνοδεύει μια ανέξοδη  μόρφωση για την κάθε οικογένεια, με την προϋπόθεση να εμπιστεύονταν τη δουλειά, που γίνεται στο Σχολείο. Έτσι κατά καιρούς υπήρξαν και υπάρχουν μαθητές, που πέτυχαν στις Πανελλήνιες Εξετάσεις, χωρίς να επιβαρύνουν τον οικογενειακό προϋπολογισμό. Αυτό όμως που εκπλήσσει  περισσότερο είναι ο σπάνιος χαρακτήρας, που διαθέτουν. Είναι σχεδόν πάντα ήρεμα και πάντα ειλικρινή. Οι σχέσεις τους με τον Σύλλογο των Καθηγητών τους είναι  οι καλύτερες.  Έχουν μάθει να σέβονται, όπως επίσης έχουν μάθει να δέχονται τις όποιες παρατηρήσεις τους γίνονται, με τον ανάλογο σεβασμό. Είναι σε τελική ανάλυση ένα Επαρχιακό Οικογενειακό Σχολείο.
Αυτό το Σχολείο είχα την τιμή και τη χαρά να υπηρετήσω όλα μου τα χρόνια, σαν εκπαιδευτικός.

Το κείμενο αποτελεί εργασία του αείμνηστου κ.Σταυριανάκη Κωνσταντίνου του Βασιλείου, Θεολόγου, πρώην Διευθυντή του Γενικού Λυκείου Σπηλίου. Παρατίθεται αυτούσια από τον ιστότοπό του.