Μοντερνισμός

ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ: ΕΚΦΑΝΣΕΙΣ ΤΟΥ ( 20^ος ΑΙΩΝΑΣ)

ΠΟΙΗΣΗ

• Βαλερύ : ο τελευταίος των συμβολιστών, σηματοδοτεί το πέρασμα στον 20ο αιώνα.
• Πεσσόα : έργα με διάφορα ψευδώνυμα / προσωπικότητες.
• Απολλιναίρ : « η δόξα της ζωής».
• Γέητς : αναβίωση της λαϊκής κέλτικης παράδοσης & του εθνικού οράματος της Ιρλανδίας.
• Έλιοτ : βρίθει από δάνεια και αναφορές στην ιστορία και την λογοτεχνική κληρονομιά, αναμειγνύοντας το καθημερινό με το λόγιο στοιχείο, το παρόν με το παρελθόν, το εγκόσμιο με το μεταφυσικό.
• Έζρα Πάουντ, Αμερικανός

ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

• Τόμας Μαν : « Το Μαγικό βουνό», μια αλληγορική & ειρωνική περιγραφή της αστικής τάξης.
• Κάφκα : ο εφιαλτικός κόσμος του…
• Μαρσέλ Προυστ : τα θαμμένα παιδικά χρόνια ανασταίνονται μέσα του… βρίσκει κάτι από το χαμένο χρόνο, το χαμένο εαυτό… κερδίζει τη δυνατότητα μετανάστευσης εκτός χρόνου, ένα είδος αθανασίας εντέλει…
• Τζέημς Τζόυς : « Οι Δουβλινέζοι», η διανοητική & ηθική τους παράλυση στον επαρχιακό κόσμο του Δουβλίνου. « Οδυσσέας», ροή συνείδησης & πολλαπλές εστιάσεις.
• Βιρτζίνια Γουλφ, Αντρέ Ζιντ

ΙΜΠΡΕΣΙΟΝΙΣΜΟΣ, ΕΞΠΡΕΣΙΟΝΙΣΜΟΣ, ΝΤΑΝΤΑ, ΥΠΕΡΡΕΑΛΙΣΜΟΣ, ΦΟΥΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

ΘΕΑΤΡΟ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ

• ΕΞΠΡΕΣΙΟΝΙΣΜΟΣ : Το κουτί της Πανδώρας ,Βέντεκιντ.
• ΦΟΥΤΟΥΡΙΣΜΟΣ : Ο κοριός ,Μαγιακόφσκι.
• ΝΤΑΝΤΑ : Το βόδι στη σκεπή ,Ζαν Κοκτώ.
• ΥΠΕΡΡΕΑΛΙΣΜΟΣ : Οι μαστοί του Τειρεσία ,Απολλιναίρ.

Ο ΚΟΣΜΟΣ  & ΤΟ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΣΤΟΝ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟ

Χωρίς αίσθηση ενότητας του νοήματος και του υποκειμένου…

• Πραγματικότητα ρευστή, σχετική, πολυδιάστατη, απροσδιόριστη & απροσπέλαστη στη γνώση.
• Αλλαγή, αβεβαιότητα, βία, αγωνία.
• Αλλοτριωτικές σχέσεις, ασφυκτικό/κλειστοφοβικό αστικό περιβάλλον, επανάληψη & μονοτονία, αποσάθρωση & παράλυση, θραύσματα ζωής.
• Αστάθεια της ταυτότητας του σύγχρονου υποκειμένου, κατακερματισμός της προσωπικότητάς του…
• « Άνθρωποι, αχυρένια ανδρείκελα» βιώνουν το ανούσιο.

Η ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ

• Ιμπρεσιονισμός: ενδιαφέρθηκε για την εντύπωση που προκαλεί το αναπαριστώμενο αντικείμενο. Παιχνίδι με το φως, τα χρώματα και το πινέλο, ώστε η τελική σύνθεση να μην ολοκληρώνεται οπτικά στον πίνακα,0 αλλά στη συνείδηση του θεατή. Εισαγωγή θεμάτων που μέχρι τότε ήταν αδιάφορα ή απαγορευμένα (Γαλλία).
• Εξπρεσιονισμός: έμφαση στην έκφραση του συναισθήματος, συνήθως δυσάρεστου/ αγωνιώδους/ τρομακτικού. Παραμόρφωση πραγματικότητας. Κατάργηση κάθε είδους δέσμευσης στη μορφή. Κεντρικό θέμα ο πόλεμος και γενικά η βία και οι επιπτώσεις της στον άνθρωπο. Διακαής πόθος για επανάσταση και αλλαγή (Γερμανία).
• Κυβισμός: το αναπαριστώμενο αντικείμενο αποδομείται στα συστατικά του και ανασυντίθεται κατά τη βούληση του καλλιτέχνη. Ο θεατής χάνει την αίσθηση της συνοχής και της συνέχειας καθώς το αναπαριστώμενο αντικείμενο ανασυντίθεται με τρόπο αφαιρετικά γεωμετρικό & υπάρχει σε περισσότερες από μια διαστάσεις συγχρόνως.
• Φουτουρισμός: οι φουτουριστές απέρριπταν κάθε έννοια παράδοσης και γοητεύονταν από κάθε έκφανση προόδου και νεωτερικότητας. Εξύμνησαν την τεχνολογία. Έμβλημά τους ήταν: «ελευθερία, δράση, ταχύτητα, μηχανή». Προκλητικοί στο κοινό (Ιταλία).
• Νταντά: ξορκίζει το παράλογο του κατεστημένου με προκλητικές εκφράσεις, καταστροφικές διακηρύξεις και βωμολοχίες.
• Υπερρεαλισμός: Πιστεύουν πως ο άνθρωπος πρέπει να ξεφεύγει από την καθημερινή πραγματικότητα, χρησιμοποιώντας το όνειρο, τη φαντασία, την τύχη και το ασυνείδητο (επηρεάζονται από την ψυχανάλυση). Εξέγερση εναντίον των αξιών που διέπουν τον πολιτισμό, την ασημαντότητα του οποίου απέδειξε η καταλυτική εμπειρία του Α’ παγκοσμίου πολέμου. Καθαρός ψυχικός αυτοματισμός και αυτόματη γραφή. Απουσία κάθε ελέγχου από τη λογική, έξω από κάθε προκατάληψη αισθητική ή ηθική.
  • 1924 Γαλλία : Αντρέ Μπρετόν, Φιλίπ Σουπώ,
  • Λουί Αραγκόν, Πωλ Ελυάρ.
  • Ο Ανδρέας Εμπειρίκος και ο Νίκος Εγγονόπουλος είναι οι δύο πιο σημαντικοί Έλληνες υπερρεαλιστές. Μάλιστα ο Εγγονόπουλος υπήρξε όχι μόνο ποιητής αλλά και ζωγράφος. Γκάτσος, Ελύτης.